نویسنده: محسن فرزان، کارشناس ارشد انرژی‌های تجدیدپذیر 
زمان مطالعه: ۳ دقیقه
بعد از گذشت بیش از ۵ سال از سفر شی جین پینگ رییس جمهور خلق چین به تهران و دیدار با عالی‌ترین مقامات جمهوری اسلامی ایران و ارتقاء روابط دو کشور به سطح “مشارکت جامع راهبردی”، برنامه همکاری‌های جامع (۲۵ ساله) ایران و چین در روز شنبه هفتم فروردین‌ماه ۱۴۰۰ به امضای وزاری خارجه دو کشور رسید.
سند همکاری‌های جامع فیمابین ایران و چین در واقع چشم‌انداز همکاری دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی این دو کشور را در سه بعد سیاسی-راهبردی، اقتصادی و فرهنگی را در افقی بلندمدت، تبیین می‌کند.
کشور چین با تولید ناخالص داخلی ۱۴.۷ تریلیون دلار (در سال ۲۰۲۰) و مصرف ۱۴۱.۷ اگزاژول انرژی اولیه (در سال ۲۰۱۹) به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی در جهان مطرح است که برای تامین این میزان انرژی و موازنه قدرت با آمریکا به‌دنبال حضور بیش‌تر در منطقه خاورمیانه است. از سویی دیگر ایران با بهره‌مندی از منابع عظیم نفت، گاز و تجدیدپذیر به‌عنوان کشوری سرشار از منابع اولیه انرژی در منطقه غرب آسیا شناخته می‌شود. بنابراین، دور از انتظار نیست که یکی از محورهای پررنگ و مهم این سند همکاری، حوزه نفت و انرژی باشد.
در بند چهارم سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین (زمینه‌های همکاری)، انرژی شامل نفت خام (تولید، حمل، پالایش و امنیت تامین)، پتروشیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی هسته‌ای غیرنظامی به‌عنوان اولین حوزه اساسی همکاری آمده است.
در ادامه، بخش‌هایی از ضمیمه‌های برنامه همکاری‌های جامع (۲۵ ساله) ایران و چین که به‌طور ویژه مرتبط با حوزه انرژی است، آورده شده است (حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر Bold شده است).
ضمیمه شماره ۱ (اهداف اساسی)
توسعه همکاری‌ها در زمینه انتقال و توسعه فناوری‌های نوین اعم از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و همچنین همکاری در پروژه‌های انرژی و تشویق سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تولید برق مورد توجه قرار گرفته است.
ضمیمه شماره ۲ (عناوین اصلی برای برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله)
بند الف: حوزه نفت و انرژی
– تامین امنیت بلند مدت انرژی؛
– تلاش مشترک برای ایجاد مکانیزم واردات پایدار نفت خام از ایران؛
– تشویق شرکت‌های طرفین برای توسعه میادین نفتی ایران از طریق مشارکت یا سرمایه‌گذاری مشترک؛
– تامین انرژی مورد نیاز چین؛
– گفت‌وگو درباره مشارکت در ایجاد و تجهیزا مخازن ذخیره نفت، گاز و محصولات پتروشیمی در دو کشور؛
– تشویق مشارکت شرکت‌های چین در سرمایه‌گذاری و تامین مالی طرح‌های برق، انرژی، آب و فاضلاب؛
– مشارکت چین در انتقال دانش فنی، انتقال تجربیات در زمینه تدوین برنامه‌ریزی‌های راهبردی به صنعت آب و برق ایران.
ضمیمه ۳ (اقدامات اجرایی)
الف: اقدامات اجرایی کوتاه مدت
طرفین توافق نموده‌اند در شرایط مناسب به موارد زیر اقدام نمایند:
– عرضه پایدار نفت خام به چین؛
– انعقاد قرارداد همکاری در پروژه‌های بالادستی و پایین دستی در صنعت نفت ایران با شرکت‌های توانمند چینی؛
– مشارکت در ساخت و تجهیز مخازن ذخیره‌سازی نفت و فرآورده‌های نفتی در ایران، چین و یا سایر نقاط جهان؛
– مشارکت در احداث، توسعه ظرفیت خطوط انتقال انرژی ایران از جمله خطوط لوله نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی و شبکه برق؛
– افزایش صادرات محصولات پتروشیمی ایران به چین و همکاری درباره تولید برق و کود از زباله‌های شهری.
همچنین طرفین توافق نمودند به همکاری در زمینه‌های زیر اقدام نمایند:
– تسهیل در اجرا و تکمیل پروژه‌های نیمه تمام توافق‌شده با ترتیبات پیشین؛
– تشویق سرمایه‌گذاری، تامین مالی و اجرای نیروگاه‌های حرارتی و همکاری جهت ساخت نیروگاه‌های برق‌آبی، تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب، سد و شبکه‌های آبیاری و زهکشی و ساخت تاسیسات آب شیرین‌کن‌های بزرگ؛
– دعوت به همکاری و مشارکت شرکت‌های سرمایه‌گذار چینی در زمینه افزایش سهم انرژی تجدیدپذیر و نیروگاه سیکل ترکیبی موجود در سبد انرژی ایران در قالب بیع متقابل، خطوط اعتباری، تحویل نفت و یا فرآورده‌های نفتی؛
– همکاری در زمینه ساخت کارخانجات تولید تجهیزات و فناوری‌های جدید در حوزه آب و برق ایران.
علاوه‌براین در بخش ۳ بند الف این ضمیمه که محورهای مرتبط با حمل‌ونقل و زیرساخت طرح شده است، “همکاری در ساخت ساختمان‌های سبز و هوشمند” ذکر شده است.
همچنین در بخش ۶ بند الف این ضمیمه که اقدامات اجرایی کوتاه مدت در زمینه صنعت، معدن و تجارت بیان شده است، “طراحی شهرک صنعتی تولید خودرو و صنایع مرتبط با آن با تمرکز بر استفاده از فناوری انرژی تجدیدپذیر” و “تشویق سرمایه‌گذاری در تولید سلول خورشید” مورد توجه قرار گرفته است.
بند ب: اقدامات اجرایی میان/بلندمدت
– تجهیز و توسعه بنادر منتخب با هدف ایجاد مراکز صنعتی، فناوری و پتروشیمی؛
– برقراری مشوق‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری و مشارکت طرف چینی در پروژه‌های مربوط به مناطق نفت و گاز ایران در چارچوب قوانین ایران؛
– تسهیل سرمایه‌گذاری طرف چینی در پروژه‌های پالایشگاهی و صادرات فرآورده‌های نفتی از جاسک و ساخت بندر جاسک؛
– جذب سرمایه‌گذاران چینی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شهرک پتروشیمی چابهار با برقراری تسهیلات و سیاست‌های ترجیحی؛
– توسعه جزایر منتخب با هدف ایجاد مراکز منطقه‌ای صنایع غذایی، دریایی، پتروشیمی و گردشگری؛
– طراحی و ساخت پالایشگاه مشترک در چین مبتنی‌بر خصوصیات نفت ایران؛
– سرمایه‌گذاری در زمینه پالایشگاه‌های کوچک و متوسط در شرق، غرب و جنوب ایران برای صادرات فرآورده‌های آن به کشورهای همسایه؛
– سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های پاک به‌خصوص در مناطق گسترده کویری ایران و صادرات انرژی تولیدی به کشورهای همسایه و ذخیره گاز در کویر.
منبع: متن فارسی نسخه نهایی پیش نویس سند با عنوان «برنامه همکاری‌های جامع فیمابین جمهوری خلق چین و جمهوری اسلامی ایران» (غیررسمی)
دیدگاهتان را بنویسید